کمیسیون دسترسی به اطلاعات
معلومات مختصر پیرامون ایجاد، دیدګاه، مأموریت، وظایف و صلاحیت های کمیسیون دسترسی به اطلاعات
مبنی قانونی ایجاد کمیسیون
کمیسیون دسترسی به اطلاعات به اساس مادۀ هجدهم قانون دسترسی له اطلاعات ایجاد گردیده و دارای پنج عضو می باشد که اعضای آن به اساس فرمان شماره 106 مؤرخ 1/9/1397 جلالتمآب محمد اشرف غنی رئیس جمهور، جمهوری اسلامی افغانستان انتخاب گریده اند، این کمیسیون به منظور پیشبرد کار های خویش دارای دارالانشاء می باشد که تمام امور اداری و اجرائیوی را جمعاً با داشتن تشکیل 51 نفری به پیش می برند.
کمیسیون دسترسی به اطلاعات به تاریخ 9 جدی 1397 بعد از معرفی اعضای جدید انتخاب شده رسماً کار خود را آغاز نمود.
استراتیژي کمیسیون
(تأمین حق دسترسی به اطلاعات در عمل) به اساس حجم وظایف، صلاحیت و محدودۀ کاری کمیسیون دسترسی به اطلاعات، ستراتیژی کمیسیون این است تا با انسجام و همکاری کمیسیون، نهاد های دولتی، جامعۀ مدنی و رسانه ها زمینۀ تأمین حق دسترسی به اطلاعات را به تمام مردم کشور فراهم سازد.
دیدګاه کمیسیون
ترویج حق دسترسی به اطلاعات و پاسخگو سازی ادارات دولتی در زمینه دسترسی ساده اطلاعات که منجر به شفافیت، کاهش فساد، حسابدهی و دولتداری باز می گردد.
مأموریت
نهاد های عامه باید منابع ضروری را برای ایجاد راهکارها و بلند بردن ظرفیت کارمندان خویش اختصاص دهند تا اطلاعات به اسرع وقت و به شیوه مناسب به مردم ارایه شود، کمیسیون دسترسی به اطلاعات به عنوان نهاد مجرب و تخصصی، با طرح ها پلان های تطبیقی به حیث نهاد حامی حق دسترسی به اطلاعات، در برابر مسئولین (کارمندان دولت) و دارندگان حق دسترسی به اطلاعات (مردم) عمل میکند. پالیسی سازان باید چارچوب جامع و روشن حقوقی را برای تأمین حق دسترسی به اطلاعات بر اساس اصول و قواعد ملی و بین المللی تدوین نمایند، تا دسترسی به اطلاعات به یک فرهنګ تبدیل شود.
وظایف و صلاحیت های عمدۀ کمیسیون
چنانچه در مادۀ ۲۲ قانون دسترسی به اطلاعات صراحت دارد کمیسیون دسترسی به اطلاعات دارای وظایف ذیل است:
۱- نظارت از پروسۀ دسترسی متقاضیان به اطلاعات و چگونگی ارایۀ اطلاعات.
۲- بررسی شکایات متقاضیان.
۳- مطالبۀ اسناد و مدارک از مراجع مسول اطلاع رسانی ادارات در صورت ضرورت.
۴- ارایه مشوره های لازم به متقاضیان و ادارات.
۵- ارزیابی ګزارش های مراجع مسئول اطلاع رسانی ادارات
۶- ارایه گزارش سالانه فعالیت کمیسیون به رئیس جمهور و شورای ملی و نشر آن.
۷- تقویت فرهنگ اطلاع رسانی در کشور از طریق تدویر برنامه های آموزشی.
۸- بلند بردن سطح آګاهی عامه در مورد فعالیت های کمیسیون
۹- نشر تصامیم کمیسیون جهت آگاهی عامه.
۱۰- نظارت از چگونگی تطبیق احکام این قانون.
۱۱- تصویب لوایح و طرزالعمل های مربوط.
۱۲- وضع حد اقل معیار ها در مورد چګونګی تنظیم اطلاعات از جانب ادارات.
۱۳- انجام سایر وظایف مندرج در این قانون.
اهداف
قانون دسترسی به اطلاعات به منظور تأمین چهار هدف ذیل وضع گردیده است و این موضوع در ماده دوم قانون دسترسی به اطلاعات صراحت دارد.
1- تامین حق دسترسی اشخاص حقیقی و حکمی به اطلاعات از ادارات
2- حصول اطمینان از شفافیت، تقویت فرهنگ اطلاع رسانی، مشارکت مردم در حکومتداری، حسابدهی از اجراات ادارات و مبارزه علیه فساد اداری.
3- رعایت ماده نزدهم اعلامیۀ جهانی حقوق بشر با در نظر داشت ماده سوم قانون اساسی افغانستان.
4- تنظیم طرز تقاضا و ارایه اطلاعات.
ایجاد کمیتۀ گزینش اعضای کمیسیون
مادۀ بیستم قانون دسترسی به اطلاعات چنین صراحت دارد:
(۱) به منظور تعیین اعضای کمیسیون، کمیتۀ گزینش به ترکیب ذیل ایجاد
می گردد:
1- وزیر اطلاعات و فرهنگ به حیث رئیس.
2- عضو ستره محکمه به انتخاب شورای عالی ستره محکمه به حیث عضو.
3- عضو کمیسیون امور دینی، فرهنگی، معارف و تحصیلات عالی ولسی جرگه به حیث عضو.
4- عضو کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به انتخاب آن کمیسیون به حیث عضو.
5- نمایندۀ منتخب نهاد های صنفی رسانه ئی به حیث عضو.
6- نمایندۀ منتخب نهاد های مرتبط جامعۀ مدنی به حیث عضو.
7- نماینده باصلاحیت انجمن مستقل وکلای مدافع افغانستان به حیث عضو.
(2) وزارت اطلاعات و فرهنگ سکرتریت کمیتۀ گزینش را به عهده دارد.
(3) کمیتۀ گزینش اعلان پذیرش خلص سوانح عضویت کمیسیون را در مدت پنج روز کاری بعد از اولین جلسۀ کمیته اعلان می نماید.
(4) کمیتۀ گزینش از جملۀ کاندیدان، پانزده تن واجد شرایط را بعد از ختم روند رقابتی، در مدت ده روز کاری بعد از پایان مدت اعلان پذیرش به رئیس جمهوری اسلامی افغانستان معرفی می نماید.
(5) رئیس جمهوری اسلامی افغانستان از میان پانزده تن پنج تن آنها را با نظرداشت تخصص و جنسیت برای دورۀ اول به حیث اعضای کمیسیون به ترتیب ذیل تعیین می نماید:
1- سه عضو برای مدت پنج سال.
2- دو عضو برای مدت سه سال.
(6) اعضای کمیسیون در دوره های بعدی برای مدت پنج سال تعیین می گردند.
(7) اعضای کمیسیون صرف برای یک دوره با نظرداشت حکم فقره های (5 و ۶) این ماده تعیین می گردد.
(8) اعضای کمیسیون نمی توانند، حین تصدی وظیفه به وظایف دیگر اشتغال ورزند. تدریس در مؤسسات تحصیلات عالی از این حکم مستثنی می باشد.